کپچا سرویسی است که با تشخیص ربات از انسان، از دسترسی خودکار کامپیوتر‌ها به منابع جلوگیری می‌کند و وبسایت را از مخاطرات آن محافظت می‌کند.

captcha

مقدمه:

امروزه ربات‌ها سهمی بیشتری از انسان‌ها در ترافیک وب دارند و هرکدام برای انجام کار‌های متفاوتی آماده شده‌اند. این فعالیت‌ها الزاما برای وبسایت‌ها و وبمستر‌ها مفید نیستند؛ بلکه ممکن است سبب بروز مشکل برای وبسایت شوند. ‌کپچا با ایجاد آزمونی انسان را از ربات تشخیص می‌دهد و از انجام تعاملات ربات با وب‌سایت در بخش‌های مورد نیاز جلوگیری می‌کند.

تاریخچه:

کپچا(CAPTCHA) ریشه در یک آزمایش بنام Turning Test دارد. آلن تورینگ (AlanTuring) که بعضی او را پدر علوم کامپیوتر جدید می‌خوانند، سوالی را مطرح کرد که هنوز نیز جواب کاملی به آن داده نشده است.
از نظر تورینگ، پرسش «آیا ماشین‌ها می‌توانند تفکر کنند» بی‌معنی‌تر از آن بود که بتوان پاسخ روشنی به آن داد. چرا که نمی‌توان تعریف مشخصی برای تفکر ارائه داد. بنابراین تورینگ آزمونی را به این گونه طراحی کرد:
یک ربات یا انسان با فردی ارتباط برقرار می‌کنند، به گونه‌ای که آن فرد اطلاعی از انسان بودن یا ربات بودن طرف مقابل خود ندارد. حال فرد باید با پرسیدن سوالاتی تشخیص دهد که مخاطبش انسان بوده یا ربات.
حال تورینگ پرسش را به این صورت مطرح نمود: آیا می‌توان ماشینی ساخت که آزمون تورینگ را پشت سر بگذارد؟
پس از مطرح شدن این سوال، دانشمندان زیادی سعی در ایجاد آزمون تورینگی کردند که به طور کامل انسان را از ربات متمایز کند.
اما تا کنون هیچ جواب کاملی برای آن پیدا نشده است و تنها راه کار‌های ارائه شده به صورت موقت بوده‌اند و هر کدام پس از مدتی توسط کامپیوتر‌ها به چالش کشیده شده‌اند.

کپچا در لغت:

کپچا(captcha) در لغت مخفف (Completely Automated Public Turing Test ToTell Computers And Humans Apart) میباشد؛ که به معنای: تست عمومی کاملا خودکار برای تشخیص ربات از انسان است.


recaptcha

هدف کپچا:

هدف کپچا(CAPTCHA)، تشخیص ربات از انسان با طراحی آزمونیست که برای انسان قابل حل و برای ماشین غیر قابل حل باشد. با استفاده از این فرایند از دسترسی خودکار ماشین به سرویس‌ها جلوگیری می‌شود. مطمئناً این کار برای آزمودن هوش شما نیست؛ بلکه همین حرکت ساده برای انسان، برای ربات‌ها بسیار دشوار است و همین سبب تشخیص ربات از انسان می‌شود.
البته با پیشرفت هوش مصنوعی سرعت و دقت ربات‌ها بسیار افزایش یافته است که این روند طراحی کپچای ساده برای انسان و سخت برای ربات را بسیار دشوار کرده است.

بخش‌هایی از وبسایت‌ها که کپچا را در آنجا مشاهده می‌کنیم:

درگاه‌های ورود، درگاه‌های ثبت نام، درگاه‌های بانکی، فرم‌های ثبت بازخورد یا ارتباط با ما، فرم‌هایی که نیاز به محافظت از در برابر اسپم‌ها دارند، قبل از صفحات دریافت محتوا‌های باارزش، قبل از بخش‌های بارگذاری یا دریافت فایل جهت محافظت سایت از حمله‌های منع دسترسی و ... از جمله بخش‌های متداول دارای کپچا وبسایت‌ها است.

در قسمت‌های بعدی این مقاله به معرفی انواع کپچا‌های موجود می‌پردازیم.

منابع